ممکن است بارها برایتان پیش امده باشد که لپ‌تاپ خود را نتوانید راه‌اندازی یا بوت کنید وعلت روشن نشدن لپ تاپ خود را ندانید. گاهی ممکن است به دلیل نداشتن تخصص نیاز به رفتن به یک مغازه و پرداخت مبلغی برای رفع مشکلتان داشته باشید. در اینجا قصد داریم 6 راهکار کلی برای یک لپ‌تاپ و یا حتی پی‌سی که بوت نمی‌شوند را به شما معرفی کنیم. این مطلب هم برای افراد مبتدی و هم برای افراد حرفه‌ای تر کاربردی می‌باشد. پس با ما همراه باشید.
چک کردن منبع انرژی و پاور
این یک مشکل همگانی است و برای بسیاری از افراد اتفاق می‌افتد. در زمینه‌ی منبع تغذیه و پاور ممکن است موارد زیادی به درستی کار نکنند: از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به استفاده از منبع انرژی اشتباهی، فیوز خراب و یا آداپتر سوخته اشاره کرد.
ابتدا مطمپن شوید که دستگاه شارژ دارد و اگر از این بابت مطمئن نیستید و امکان فهمیدن وجود ندارد شارژر را وصل کنید تا ببینید دستگاه شارز می‌شود یا نه و سپس آن را روشن کنید. ممکن است در همین بخش مشکل روشن نشدن دستگاه حل شود. اگر باز هم مشکلی وجود داشت و دستگاه شارژ نمی‌شد حتما از درست و متناسب بودن شارژر برای لپ‌تاپ خود مطمئن شوید.
اکثر لپ تاپ های یک شرکت دارای شارژر‌های یکسانی می‌باشند. اما گر بیشتر از یک لپ‌تاپ ذر خانه دارید، امکان اتصال شارژر اشتباهی به دستگاه نیز وجود دارد. استفاده از یک شارژر اشتباه ممکن است ولتاژ مربوط به دستگاه را تامین نکند . این اتصال شارژر اشتباهی در دیگر گجت‌ها نیز اتفاث می‌افتد؛ به عنوان مثال اسپیکر‌ها.
اگر در مراحل قبلی موفق به روشن کردن لپ‌تاپ نبودید باید منبع تامیین انرژی را چک کنید؛ از فیوز اصلی برق گرفته تا پریز برق و یا حتی سه‌راه متصل به آن را باید بررسی کنید. ابتدا ببینید آیا پریز مربوطه برقی را تولید می‌کند یا نه. اگر سالم بود و از رسیدن برق به دستگاه مطمئن هستید باید از راه دیگری وارد شد.
* چک کردن صفحه نمایش
ممکن است دکمه‌های چشمک زن دستگاه روشن باشند و صدای فن را نیز بشنوید اما تصویری در صفحه‌ی نمایش نمایان نباشد؛ این مشکل نیز بسیار شایع می‌باشد. ابتدا لپ‌تاپ را به یک اتاق تاریک ببرید تا مطمئن شوید که هیچ تصویر کمرنگی در صفحه قرار نداشته باشد. فهمیدن اینکه دلیل روشن نشدن یک لپ‌تاپ، صفحه‌ی نمایش آن است کار مشکلی نیست.
اگر تصویر تیره و کمرنگی را در صفحه مشاهده می‌کنید شاید مبدل لپ‌تاپ دچار مشکل شده است. اگر دست به آچار و فنی هستید، تعویض مبدل لپ‌تاپ کار سختی نیست؛ البته باید از خرید مبدل متناسب با لپ‌تاپ باید مورد توجه قرار گیرد. از آنجایی که مبدل‌ها کمی گران قیمت هستند ممکن است پول لازم برای خرید یک مبدل دیگر را نداشته باشید.
اگر آن تصویر کمرنگ را مشاهده نکردید پس مشکل از پنل ال‌سی‌دی شما می‌باشد. تعویض این پنل کار دشواری است و متاسفانه گران نیز می‌باشد. پیشنهاد می‌کنیم خودتون این کار را انجام ندهید. حتی اگر لپ‌تاپ شما قدیمی است پیشنهاد می‌کنیم به جای تعویض پنل به فکر خرید یک لپ‌تاپ جدید باشید.
* هرگونه اتصال USB و یا مموری کارت را قطع کنید
اگر مشکلی با منبع پاور و صفحه نمایش نبود پس ویندوز در عملکرد خود مشکل دارد و اولین کاری که باید بکنید، قطع اتصال هرگونه USB و مموری کارت و حتی دی‌وی‌دی و بلوری می‌باشد. دلیل آن هم این است که ممکنه ویندوز در روشن شدن به همراه این وارد دچار مشکل شده باشد.
* استفاده از سی‌دی کمک (Rescue Disk)
اگر ویندوز قبل از رسیدن به صفحه لوگ‌این به شما ارور و پیام‌هایی را نشان می‌دهید اولین کار استفاده از یک Rescue Disk می‌باشد. اگر هم از این سی‌دی‌ها ندارید می‌توانید آن را از یک کامپیوتر دیگر دانلود و بر روی یک سی‌دی یا دی‌وی‌دی رایت کنید و سپس از ان استفاده کنید. همچنین می‌توانید آن را بر روی یک فلش یو‌اس‌بی بریزید. سپس ویندوز را روشن کنید و به وسیله آن سعی کنید مشکل ویندوز را برطرف کنید. نحوه‌ی ساخت و استفاده از Rescue Disk را در آینده نزدیک به طور کامل آموزش خواهیم داد.
از حالت Safe Mode استفاده کنید
حتی اگر نتوانید ویندوز را راه‌اندازی کنید می‌توانید از حالت Safe Mode استفاده کنید. برای اینکار می‌توانید از دکمه ی F8 استفاده کنید. پس از زدن این دکمه وارد صفحه ای می‌شوید که به شما امکان استفاده از Safe Mode استفاده نمایید.
با ورود به بخش Safe Mode می توانید تنظیماتی که موجب روشن نشدن لپ‌تاپ شده است را غیرفعال کنید و ویندوز را راه‌اندازی کنید. در این بخش سعی کنید هر برنامه‌ای که جدیدا نصب کرده اید را پاک کنید و همچنین درایورهای جدید را نیز پاک کنید. ساخت یک اکانت جدید نیز پیشنهاد می‌شود چرا که ممکن است اکانت فعلی خراب شده باشد. در این بخش گزینه‌ی Repair your Computer را نیز مشاهده می‌کنید که می توانید از آن نیز استفاده کنید. الیته برای استفاده از این بخش باید سی‌دی ویندوز را در داخل لپ‌تاپ قرار دهید.
* مشکلات سخت افزاری
اگر مشکل شما باز هم حل نشد به احتمال زیاد سخت‌افزار دستگاه مشکلاتی را بوجود آورده است. به عنوان مثال نصب یک مموری جدید بر روی دستگاه که باید آن را جذف کرده و نسخه‌ی قدیمی را دوباره جایگزین کنید. گاهی وقت‌ها نیز مشکلات سخت‌افزاری به راحتی حل نمی‌شوند و در اینجا باید به یک متخصص مراجعه شود.
نکات زیر به کاربران تمام لپ‌تاپ‌ها با هر مدل و برندی کمک می‌کند تا در صورت مواجهه با مشکلاتی از قبیل از کار افتادن یا روشن نشدن لپ‌تاپ، بتوانند آن مشکل را برطرف کرده و به کار خود ادامه دهند.
در ابتدا باید به عواملی که علت روشن نشدن لپ تاپ ها و از کار افتادن آنهاست اشاره کرد.
مثال الف: لپ‌تاپ به‌طور کل از کار افتاده است
در این حالت وقتی کاربر کابل برق لپ‌تاپ را به پریز می‌زند و دکمه روشن و خاموش لپ‌تاپ را فشار می‌دهد هیچ اتفاقی نمی‌افتد و به اصطلاح خودمانی هیچ نشانه‌ای از زندگی در لپ‌تاپ مشاهده نمی‌شود.
در این وضعیت تکلیف چیست؟
اول: باید مطمئن شد که پریز برق سالم است و مشکلی از این لحاظ وجود ندارد. راه‌حل هم خیلی ساده است باهمان پریز برق، یک وسیله الکترونیکی دیگر را امتحان کنید و اگر آن وسیله روشن شد که مسلماً مشکلی ازلحاظ پریز برق وجود ندارد.
دوم: باید از سالم بودن کابل شارژ لپ‌تاپ اطمینان حاصل کرد. برای حصول اطمینان از سالم بودن آن می‌توان از ولت‌متر استفاده مرد.
سوم: اگر کابل شارژ مشکلی نداشته باشد، باید باطری را آزمایش کرد. در این مرحله کافی است باطری لپ‌تاپ را از آن جدا کرده، حدود ۱ تا ۲ دقیقه صبر کرد و سپس کابل را به لپ‌تاپ وصل کرد و لپ‌تاپ را روشن کرد.
اما اگر مشکل از کابل شارژ لپ‌تاپ بود، بهترین کار جایگزین کردن آن با یک کابل شارژ جدید و روشن کردن لپ‌تاپ است. در مواردی که کابل شارژ مشکل دارد یا خراب است، بهترین کار تعویض آن با نمونه اصلی است. البته در برخی موارد و برخی مدل‌ها شرکت‌های سازنده لپ‌تاپ یک کابل اضافی و به قول معروف یدک در اختیار کاربران قرار می‌دهند تا در صورت خراب شدن اولی، کاربر از یدک آن استفاده کند. نکته مهم این است که ولتاژ خروجی کابل شارژ باید دقیقاً شبیه به آن کابلی باشد که قبلاً برای لپ‌تاپ استفاده می‌کرده‌اید. البته آمپر آن می‌تواند مشابه یا کمی بیشتر باشد.
اما اگر هیچ‌کدام از موارد اشاره شده در بالا مؤثر نبود و کمک نکرد ممکن است مشکلی در مادربرد یا برد اصلی لپ‌تاپ بروز کرده باشد و یا مشکلی در جک DC POWER. در این حالت باید لپ‌تاپ را باز کرد و جک DC POWER را بررسی نمود.
مثال ب:
لپ‌تاپ روشن می‌شود، کلیه چراغ‌های مربوط به هارد و باطری و پاور آن نیز روشن است و از همه مهم‌تر هیچ بوق اخطاری هنگام روشن شدن لپ‌تاپ ظاهر شنیده نمی‌شود فقط صفحه نمایش خاموش است و هیچ تصویری ندارد.
در صورت بروز چنین مشکلی قبل از هر کاری باید در نور کم، صفحه نمایش را بررسی کرد. ممکن است تنظیمات نور صفحه نمایش تغییر کرده باشد و یا اینکه صفحه نمایش در واقع تصاویر را نمایش می‌دهد اما نور و رنگ تصاویر بسیار کم است. اما اگر در نور کم هم صفحه نمایش کلاً هیچ تصویری را نمایش نداد، باید از یک نمایشگر دیگر استفاده کرد و لپ‌تاپ را با آن آزمایش کرد تا مطمئن شد که مشکل از صفحه نمایش است و نه قسمت دیگری از لپ‌تاپ. برای اتصال صفحه نمایش به لپ‌تاپ می‌توان از ورودی VGA یا HDMI استفاده کنید. برای شناساندن صفحه نمایشی به غیر از صفحه نمایش لپ‌تاپ از کلیدهای Fn و F4 به‌صورت همزمان برای لپ‌تاپ‌های HP، از کلیدهای FN و F5 برای لپ‌تاپ‌های Toshiba، کلیدهای Fn و F7 برای لپ‌تاپ‌های IBM استفاده کرد و برای سایر لپ‌تاپ‌ها نیز باید از کلیدهای ترکیبی دیگری استفاده کردد که می‌توان با مراجعه به دفترچه راهنمای لپ‌تاپ، آن‌ها را پیدا کرد.
اگر صفحه نمایشی که به لپ‌تاپ وصل شده است تصاویر را به خوبی و با وضوح کامل نمایش داد، پس مشکل می‌تواند به یکی از دلایل زیر باشد:
اول: مشکلی در ارتباط و جریان برق بین کابل ویدیو و صفحه نمایش یا برد اصلی وجود داشته باشد. بهتر است کابل را در هر دو نقطه اتصال یعنی نقطه اتصال به برد اصلی و یا صفحه نمایش و نقطه اتصال به کابل ویدیو بررسی کرد. اگر مشکل از نقطه اتصال به صفحه نمایش است باید صفحه نمایش تعویض شود، اگر مشکل از کابل ویدیو است باید کابل ویدیو تعویض شود و اگر مشکل از برد اصلی است باید برد اصلی تعمیر و یا در صورت نیاز تعویض شود.
اگر صفحه نمایش ثانویه نیز هیچ تصویری را نمایش نداد مشکل می‌تواند مربوط به RAM یا برد اصلی باشد.
برای حل این موارد و مشکلات باید ابتدا اتصال RAM به برد اصلی را بررسی کنید. گاهی درآوردن RAM از اسلات مربوط به آن و اتصال مجدد آن مشکل را برطرف می‌کند. در برخی موارد هم تمیز کردن RAM و اجزای وابسته آن هم کفید است. در بسیار مواقع تغییر اسلات RAM هم مؤثر است. اگر دو تا RAM روی مادربرد وجود دارد، بهتر است یکی‌یکی آن‌ها از اسلات مربوطه جدا کرده، تمیز کنید و به سرجای خود برگردانید. می‌توانید اسلات دو RAM را باهم عوض کنید. اگر این اقدامات کمک نکرد و کارگشا نبود، باطری، درایو هارد، درایو دی‌وی‌دی و سایر اجزا را از لپ‌تاپ جدا کنید، و سعی کنید که لپ‌تاپ را بدون آن‌ها روشن کنید. شاید یکی از موارد نام‌برده شده در بالا مشکلی داشته و اجازه نمی‌دهد که لپ‌تاپ به درستی کار کند.
لپ‌تاپ را با صفحه نمایش ثانویه و در حالتی که اتصال کابل ویدیو از برد اصلی قطع شده است، آزمایش کرده و در صورتی که بعد از قطع اتصال کابل ویدیو و برد اصلی تصویر در صفحه نمایش ثانویه ظاهر شد، در این صورت مشکل از کابل ویدیو است باید تعمیر یا تعویض شود.
اما اگر لپ‌تاپ همچنان کار نمی‌کند، می‌بایست، اجزا و قسمت‌های دیگر را از لپ‌تاپ جدا کرده و بدون آن‌ها لپ‌تاپ را روشن نمود. البته این اجزا که شامل مارت وایرلس، مودم، صفحه‌کلید و سایر اجزا هستند می‌بایست یکی‌یکی از لپ‌تاپ جدا شده و بعد از قطع اتصال هر جز، لپ‌تاپ روشن و خاموش شود.
اما آخرین گام امتحان برد اصلی بدون سایر اجزا است.
در تصویر بالا نمونه‌ای از آزمایش نهایی نشان داده شده است. تمام سخت‌افزارها از جمله صفحه نمایش، صفحه‌کلید، مودم و غیره از برد اصلی جدا شده اند و برد اصلی بدون اتصال به هیچ‌کدام از موارد ذکر شده به یک صفحه نمایش متصل شده است. اما در این حالت روی برد اصلی اجزای زیر همچنان متصل هستند:
سی‌پی‌یو به همراه خنک‌کننده آن، RAM سالم، برد مربوط به دکمه پاور و یک کابل شارژ سالم. اگر همچنان سیستم روشن نشد و یا با مشکلی مواجه شد به‌احتمال بسیار زیاد ایراد اصلی مربوط به سی‌پی‌یو و یا همان برد اصلی است.